آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن کریم (درس اوّل)

{pdf مطلب برای دانلود قرار داده شده است}

درس اوّل: تاریخچه مختصری از نقطه و علامت گذاری قرآن

# سوالات ابتدایی درس:

1. شیوه کتابت زمان بعثت پیامبر (ص) چه فرقی با کتابت امروزه داشت؟
2. چرا حتی بعضی از فصحای عرب در خواندن قرآن به اشتباه می افتاند؟⁽¹⁾
3. اولین کسانی که برای صحیح خوانی قرآن کریم قدم هایی را برداشتند چه کسانی بودند؟
4. به ترتیب بیان کنید که چه اقداماتی برای صحیح خوانی قرآن در آن دوران صورت گرفت؟

# شروع درس:

در زمان بعثت پیامبر اکرم (ص) کتابت عرب به شکل کاملاً ساده ای صورت می گرفت به طوری که اصلاً خبری از حرکات و تشدید و سکون در کتابت شان نبود و حتی حروف شان دارای نقطه هم نبود. وقتی پیامبر (ص) به رسالت برگزیده شدند، کاتبان وحی قرآن را به همان رسم الخطّی که در آن زمان رایج بود می نوشتند. در آن زمان مشکلی از لحاظ صحیح خواندن نداشتند، چرا که هم تلفّظ صحیح را از پیامبر (ص) می شنیدند و هم اینکه در صورتی که در تلفّظ کلمه ای شک می کردند از خود پیامبر (ص) می پرسیدند.

پس از مدّتی که اسلام گسترش یافت و اقوام غیر عرب نیز به اسلام روی آوردند، از آنجا که با زبان عربی آشنا نبودند، نمی توانستند قرآن را بخوانند و حتی خود عرب ها نیز به خاطر معاشرت با غیر عرب ها به تدریج تغییراتی در سخنان آنها ایجاد شد به طوری که حتی فصحا نیز گاهی در سخن گفتن اشتباه می کردند.

آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن کریم (مقدّمه)

{pdf مطلب برای دانلود قرار داده شده است}

مقدّمه

قال رسولُ اللهِ (ع): «ما مِنْ مُؤْمِنٍ ذَکَراً أو اُنْثی؛ حُرّاً أو مَمْلُوکاً اِلّا وَ لِلّهِ عَلَیهِ حَقٌ واجِبٌ اَنْ یَتَعَلَّمَ مِنَ القُرْآنِ⁽¹⁾».

ترجمه: هیچ زن و مرد مؤمنی نیست، چه آزاده و چه برده مگر اینکه خداوند بر او حقّ واجبی دارد که باید (به اندازه توانش) قرآن را بیاموزد.

قرائت قرآن بنابر آیه ی «و رَتِّلِ القُرْءَانَ تَرتیلاً ⁽²⁾» باید به صورت ترتیل باشد. قرائت ترتیل نیز بنابر فرمایش امام علی (ع) قرائتی است که دارای دو ویژگی باشد: «1. بیانُ الحروف 2. حفظُ الوقوف»⁽³⁾. بیانُ الحروف یعنی حروف به صورت صحیح⁽⁴⁾ و آشکار بیان شوند و حفظُ الوقوف یعنی برای وقت نمودن جای مناسبی انتخاب شود.

برای تحقّق فرمایش امام علی (ع)، «علم تجوید» برای «بیانُ الحروف» و «علم وقف و ابتداء» برای «حفظُ الوقوف» تاسیس شده است تا با رعایت قوانین ذکر شده در این دو علم، قرائت ترتیل حاصل شود.

مباحث مربوط به روانخوانی قرآن کریم، صرفاً برای آموزش صحیح خوانی بوده و مقدّمه ای برای یادگیری علم تجوید می باشد و لذا برای رسیدن به قرائت ترتیل باید اوّل مرحله روانخوانی را بگذرانیم.